რატომ არ ხორცდება ჭრილობები?
დასათაურება:
- რა მოქმედებს ჭრილობის შეხორცების სისწრაფეზე?
- როგორ დავაჩქაროთ ჭრილობის შეხორცება?
კანის ნებისმიერი დაზიანება ნორმის მიხედვით გადის 4 სტადიას: სისხლდენის შეჩერება, ანთება ინფექციისადმი წინააღმდეგობით, ახალი უჯრედების წარმოქმა და კანის აღდგენა. თუმცა ეს პროცესები შეიძლება დაირღვეს სხვადასხვა ფაქტორების გამო. ასეთ შემთხვევაში ერთერთი ფაზა, უმეტეს შემთხვევაში ანთება, დიდხანს გრძელდება და ჭრილობა არ ხორცდება1.
ჭრილობების შეხორცება?
ყველა ის ფაქტორი რომელიც მოქმედებს ქსოვილის შეხორცებაზე, იყოფა ლოკალურად და სისტემურად. ლოკალური ფაქტორები მოქმედებენ უშუალოდ ჭრილობაში მიმდინარე პროცესებზე. პირველ რიგში ეს არისსაკმარისად ჟანგბადის მიწოდება, რომელიც აუცილებელია ყველა უჯრედული პროცესისთვის, ხოლო მეორე ინფექცია, რომელსაც შეუძლია შეანელოს შეხორცება. როდესაც ბუნებრივი დამცავი ბარიერი დარღვეულია, ქსოვილში ხვდება ინფექციის გამომწვევი მიკროორგანიზმები. ანთება ნორმალური პროცესია რისი მეშვეობითაც ორგანიზმი თავისუფლდება მიკრობებისგან. მაგრამ თუ ჭრილობა ცუდად იქნა დამუშავებული ანთება დიდხანს გრძელდება1.
ქსოვილის აღდგენაზე მოქმედი სხვა ფაქტორები დამოკიდებულია თავად ადამიანზე:
- ასაკი. ქრონიკული ჭრილობების 85% გვხვდება 65 წელს გადაცილებულ ადამიანებში. ასაკთან ერთად ანთება ნაკლებად აქტიურად მიდის. ნელდება ეპიტელიზაციადა კოლაგენის სინთეზეი1;
- სქესი: მწვავე ჭრილობები მამაკაცებს უფრო ნელა უხორცდებათ ვიდრე ქალებს. ქალური ჰორმონები ქსოვილს რეგენერაციაში ეხმარება, ხოლო მამაკაცის პირიქით, ანელებს;
- ცტრესი: იგი ახშობს ორგანიზმის იმუნურ სისტემას და ანთებით ფაზას ახანგრძლივებს;
- დიაბეტი არღვევს ყველა აღმდგენ მექანიზმებს: სისხლძარვების დაზიანების გამო უჯერედები იღებენ ნაკლებ ჟანგბადს , ქვეითდება ანთებითი აგენტების გამომუშავება , ნელდება კანის აღდგენა;
- წამალი. მაგალითად. გლუკოკორტისტეროიდი. არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები და ქიმიოთერაპიის პრეპარატები ანელებენ ქსოვილის აღდგენას;
- სიმსუქნე უარყოფითად მოქმედებს ჭრილობების შეხორცებაზე როგორც ინფექციის ადგილობრივ დონეზე (ჭრილობის კიდეების ცუდი შეპირისპირება. შეშუპებისადმი მიდრეკილება, ინფექციის მუდმივი შეტევები);
- უჯრედულ პროცესებზე კვებაც მოქმედებს. A. E. C ვიტამინების და ომეგა-3 მჟავის დეფიციტის დროს განაჭრელები და დაჟეჟილობები ნელა ხორცდება;
- მოწევა. მწეველები ინფექციის განვითარების,ნაწიბურების გაჩენის, ნეკროზისა და სხვა გართულებების უფრო მაღალი რისკის ქვეშ არიან.
როგორ დავაჩქაროთ ჭრილობების შეხორცება?
მთავარი პირობა ჭრილობების შეხორცებისთვის არის ჯანსაღი ცხოვრების წესი. სერიოზული დაავადებების არ ქონა და ჭრილობის სწორი დამუშავება.
იმისთვის რომ თავიდან ავიცილოთ ინფექცია, აუცილებელია მოხდეს ტრავმირებული ადგილის დაბანა ანტისეპტიკით ან სუფთა წყლით. როცა ჩნდება დასნებოვნების რისკი ან დაინფიცირების ნათელი ნიშნები (ტკივილიანობა, ჩირქი, ანთების ფართობის გაზრდა) აუცილებელია მივმართოთ ანტიბაქტერიულ საშუალებებს: მალამოებს ან ფხვნილებს. რათქმაუნდა პრეპარატს და მკურნალობის სქემას თავად ექიმი ნიშნავს2.
უჯრედის დაყოფის ეტაპზე დაგეხმარებათ ჭრილობის შემხორცებელი საშუალებები, მაგალითად ბეპანთენი.ბეპანთენის მოქმედი ნივთიერებები არეგულირებენ უამრავ პროცესებს3:
- ეხმარება კანს შეინარჩუნოს სინოტივე;
- ააქტიურებს ფიბრობლასტის სინთეზს-შემაერთებელი ქსოვილის უჯრედებს, რისი დახმარებითაც იქმნება კანის კარკასი;
- ამსუბუქებს ქავილს და გაღიზიანებას, რომლებიც ჩნდებიან რილობის შეხორცებისას.
კრემი ბეპანთენი პლუსი მოქმედი ნივთიერებიბს გარდა, შეიცავს ანტისეპტიკ ქორგექსიდინის. რომელიც აძლიერებს ინფექციისგან დაცვას.
კრემებს და მალამოებს მოქმედი ნივთიერების ფუძეზე აქვთ მცირე რაოდენობის გვერდითი მოვლენები, ალერგიის ან გაღიზიანების რისკი ძალზედ მცირეა, თუმცა გამოყენების წინ უკეთესია ექიმთან კონსულტაციის გავლა და ბეპანთენ პლუსის ინსტრუქციის შესწავლა.
1. ს. გუო და ლ.ა. დიპიეტრო. ჭრილობების შეხორცებაზე მოქმედი ფაქტორები // J Dent Res. 2010 წლის მარ; 89 (3): 219–229.
2. კუზნეცოვი ნ.ა., როდმანი გ.ვ., ტუმანოვი ვ.პ. თანაავტ. ჭრილობების მკურნალობა. სასწავლო-მეთოდური სახელმძღვანელო. მ., რუსეთის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი, 2004, გვ. 42.
3. ებნერი ფ., ჰელერი ა, რიპკე ფ, ტოსჩი ი. დექსპანთენოლის აქტუალური გამოყენება კანის დარღვევებში. ამერიკული გაზეთი კლინიკურ დერმატოლოგიაზე. 2002; 3 (6): 427-33.
CH -20230512-102